عطش تغییر خط فارسی

عطش تغییر خط فارسی

احسان بیست سال در مشهد معلم انگلیسی و مدیر یک مؤسسۀ آموزش زبان بوده؛ انصافا بر گونه‌های عامیانه و لهجه های انگلیسی و آمریکایی و استرالیایی مسلط است. ظرایف طنز و کمدی انگلیسی را خوب می فهمد. کسی که طنز و استعاره را بی درنگ در زبان دوم بفهمد بر زبان مسلط است. افتخار می کند که چنان لهجه دارد که کانادایی ها او را آنگلوفون می‌پندارند (یعنی بچۀ ناف لندن). چنین استعداد زبانی را کمتر دیده ام حتی آنها که سالها در کانادا و امریکا زندگی کرده اند چنین زبان نمی دانند. این آدم اصلا ذهن و ضمیرش انگلوساکسونی شده هر چند تا چهل سالگی از مشهد بیرون نرفته. دو سالی است آمده به مونترال کانادا که زبان «فغانس» یاد بگیرد. عقاید شدیداً ضد وطنی دارد مثل اغلب مهاجران. انگار دشمن اصلی‌اش ایران است و شهر مشهد و محلۀ خودشان در کوهسنگی تبعیدگاه سالیانش بوده است. بدجوری همه چیز وطن را تحقیر می‌کند ؟ بخصوص اگر با دو سه هموطن سر صحبتش باز شود دهن به دهن هم می دهند و فرهنگ و مردم و تاریخ و تمدن و هر آنچه نشان ایران دارد از دم به باد نقد و وهن و سخره می‌گیرند. ما ایرانیها فلان !... ایرانیها فلان! ایرانی جماعت بهمان! امان از این خود کم پنداری ایرانی! امان! کدام حرام لقمه‌ای این ترجیع بند را در زبام ما انداخت!؟
احسان می گوید همین خط عربی که در ایران رایج است چقدر مشکل دارد؟ من شنیده ام که کلمۀ «استضعاف» را 144 جور می‌شود نوشت! عثطزآف، اصطظعاف، بعد با عین عین و عر عر زبان فارسی را به مسخره گرفت. 
گفتم: صدای «ش« در خط انگلیسی چند جور نوشته می شود؟
شمرد و گفت صدای ش حدوداً 10 جور نوشته می شود:
Sh, ch, sch, sc, tio, ci, ti, s, c, x 
Fascism , schizophrenic, sugar, liquorice, chef
گفتم: عجب! خطشان خیلی انعطاف‌پذیر و غنی است!!
گفت بله این زبان بین المللی است. بسیار غنی و در تعامل با زبانهای دیگر.
گفتم: بله نویسه‌هایش زیاد است. برای صدای «ک» 7 نویسه ساده و مرکب دارند: x, K, ch, c, ck, q, cq, 
و برای صدای «س» c, s, th, x, 
برای صدای «ز» x, s, z, 
برای صدای «آ» a, u, o, 
برای صدای «او» o, oo, ou, u, ow
برای صدای «ای»: e, ee, ie, I, y, 
تازه بر عکس هم هست. یعنی یک نویسۀ مرکب چند صدا دارد مثل ch که سه صدا دارد: ک، چ، ش. همچنین نویسه هایی که نوشته می شوند و خوانده نمی شوند:
listens, know, half, answer, psyche, autumn, rhyme, daughter, reign, numbing, mortgage,
خب حالا اگر املای ممکن کلمۀ luxury (لاک شری) را مثل «استضعاف» حساب کنیم آن را به 210 شکل می شود نوشت: آ= 3 نویسه/ ک = 7 نویسه/ ش = 10 نویسه. 3×7×10=210
لاکشری را بر این اساس 210 جور می توان نوشت. البته بدون احتساب نویسه هایی که هستند ولی خوانده نمی شوند مثل u در luxury . یا کلمۀ anx•ious[aNG(k)SHəs] انکشز/ انگشز رابه 420 شکل می توان نوشت:
ک/گ (2) × ک (7) × ش × (10) ز(3)
2×7×10×3=420
به نظر شما املای انگلیسی مشکلتر است یا املای فارسی؟
لطفاً چند کلمه انگلیسی بگویید که دقیقاً چنان که نوشته می‌شود بخوانندش. نمی‌گویم واژه های سختی مثل , anxiety , schema, acknowledgements ,autumn “Worcestershire”. “Choir”. “Sixth” "Squirrel" 
اسمهای مکان هم که خود حکایت است. در حومۀ همین شهر تورنتو شهرکی هست به نام «وان میل». وقتی آدرس می دهند و می‌خواهی گوگل کنی می گویی خب! One mills اما به عقل جن نمی‌رسد که املای «وان» چنین باشد: Vaughan 
من یک سال در کنبرا پایتخت استرالیا در شهرک Ngunnawal خانه داشتم. تلفظش چنین بود Nan'walصدها بار آدرس نوشتم اما مثل ساکنانش غالباً غلط :
دخترم در دبیرستان از دست اسپلینگ (املای) غلط معلمهای استرالیایش هر شب شکایت داشت الآن هم در تورنتو عصبانی است.
احسان گفت: آره من هم خیلی عصبانی می شوم.
گفتم: خب! چرا فرهنگستان بریتانیا و آمریکا پیشنهاد تغییر خطشان را نمی دهند؟ چرا برای ما و ترکیه این پیشنهاد را مطرح می کنند؟ چرا فرانسویها پیشنهاد تغییر خط نمی دهند؟ چرا آلمانها و چرا دیگر ملل؟ 
احسان ساکت شد. بعد چند لحظه گفت آره، مسألۀ مهمی نیست.
گفتم احسان جان!
یک جُرعه اندیشیدن در شبانروز، برای سلامت عقل لازم است.
دکتر محمود فتوحی